Η Δημοκρατία δεν είναι σύστημα χωρίς αρχές. Δεν θεμελιώνεται αποκλειστικά στο αίτημα διαρκούς κι επί παντός διαλόγου. Ο διάλογος δεν είναι αρχή της Δημοκρατίας, είναι μέθοδος της.
Ήταν η εποχή που είχε φουντώσει ο διάλογος για την τρομοκρατία. Τότε που πολλοί εξ ευωνύμων ήθελαν να κατασπαράξουν τη Δημοκρατία διότι δεν αποδεχόταν, ως δημοκρατική κατάκτηση τον «διάλογο των όπλων». Ήταν η κατάληξη ενός αριστερού σκεπτικού που ήθελε τα πάντα σχετικά στο δημοκρατικό πολίτευμα. Ακόμη και τ’ ανθρώπινα δικαιώματα. Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι μπροστά στο κοινό καλό που οραματίζονται κάποιοι (βλέπε σοσιαλισμό) -ε!- δεν τρέχει τίποτε να κουβεντιάσουμε ποιες εκπτώσεις μπορούν να γίνουν στα δικαιώματα για να επιτευχθούν κάποιοι ιεροί κοινωνικοί στόχοι.
Με αφορμή λοιπόν τη Νέα Μηχανιώνα ο διάλογος αυτός ξαναφούντωσε με νέες αφορμές. Τα κοινωνικά δικαιώματα άρχισαν να αντιτίθενται στα ατομικά. Το ερώτημα που έθεσε ο κ. Διαμαντής Μπασαντής μοιάζει αφοπλιστικό: Είναι απόλυτα τα ατομικά δικαιώματα, ή λογίζονται ως παράμετροι των ιστορικών και κοινωνικών συνθηκών; Η συζήτηση με τον συνάδελφο (βλέπε άρθρο στην παραπλεύρως σελίδα της «Α» 31.10.2003) μου θύμισε ένα παλιότερο σκεπτικό το οποίο είχα δημοσιεύσει στην «Απογευματινή της Κυριακής» (15.9.2002). Το άρθρο είχε μεν ως αφορμή την δίκη της 17Ν, αλλά ακριβώς τα ίδια επιχειρήματα ισχύουν σε κάθε περίπτωση που ορθώνεται η σχετικιστική θεωρία των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
«Η ευκλείδειος γεωμετρία», γράφαμε τότε, «είναι ένα από τα μεγαλύτερα νοητικά οικοδομήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ξεκινά από πέντε αρχές που θεωρούνται αυταπόδεικτες και πάνω σ’ αυτές οικοδομεί ένα περίτεχνο κατασκεύασμα, πανέμορφο, αλλά κι εξαιρετικά χρήσιμο. Οι απλές αυτές αρχές (π.χ. από δύο σημεία περνά μόνο μία ευθεία) δεν τίθενται εν αμφιβόλω. Απλώς ισχύουν και με βάση αυτές παράγονται τα θεωρήματα τα οποία είναι προς συζήτηση κι απόδειξη.
»Κάποιοι πιστεύουν ότι η Δημοκρατία είναι ένα σύστημα χωρίς αρχές. Ότι θεμελιώνεται μόνο σε ένα αίτημα διαρκούς κι επί παντός διαλόγου. Αυτό είναι λάθος. Ο διάλογος δεν είναι αρχή της Δημοκρατίας, είναι μέθοδος της. Η Δημοκρατία θεμελιώνεται σε τριάντα αξιώματα, στα 30 άρθρα της “Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου”. Αυτά τα αξιώματα είναι αυταπόδεικτα. Δεν τίθενται τοις πράγμασι προς συζήτηση. Ειδικά το άρθρο 3 που αναφέρει: «Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στη ζωή, στην ελευθερία και στην ασφάλεια». Ξεκινώντας απ’ αυτές τις 30 αρχές μπορούμε με την μέθοδο του διαλόγου να παράγουμε λύσεις σε θεωρήματα και προβλήματα που αναγκαστικά τίθενται κατά την συμβίωση των ανθρώπων.
»Η πολιτική είναι θεσμοθετημένος διάλογος στην κοινωνία. Είναι μέθοδος της Δημοκρατίας κι όχι αρχή της. Κάποιος μπορεί τοις πράγμασι να αμφισβητήσει την μέθοδο αλλά όχι τις αρχές της. Αν θεωρήσουμε την τρομοκρατία πολιτική πράξη, τότε μπλέκουμε τις μεθόδους με τις αρχές, σε βάρος των αρχών. Η τρομοκρατία είναι έγκλημα. Τελεία και παύλα. Το αίμα δεν μπαίνει στο τραπέζι του διαλόγου…
»Κάποιοι μπορεί να θεωρούν τα 30 άρθρα της «Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου», όχι αυταπόδεικτες αλήθειες, αλλά «θεωρήματα» προς συζήτηση. Μπορεί μάλιστα να χτίζουν και περίτεχνα νοητικά οικοδομήματα με βάση κάποιες άλλες αρχές. Μπορεί να θεωρούν ως αρχή την “οικοδόμηση του σοσιαλισμού” και ως προς συζήτηση την ανθρώπινη ζωή και την ελευθερία (το δόγμα της “μη-ατομικής τρομοκρατίας” και της “δικτατορίας του προλεταριάτου”). Είναι θεμιτό, όσο παραμένει στη βάση του νοητού. Έτσι κι αλλιώς η ευκλείδειος δεν είναι η μόνη γεωμετρία που έχουμε. Υπάρχουν κι άλλες που είναι υπέροχα έργα της ανθρώπινης σκέψης. Μόνο που αν χτίζετε σπίτι κι ο μηχανικός σας δηλώσει ότι θα χρησιμοποιήσει γεωμετρία Riemann στο σχεδιασμό του οικοδομήματος, αλλάξτε μηχανικό. Αλλιώς το σπίτι (όσο κι αν το παινεύουν κάποιοι) θα πέσει να σας πλακώσει…»
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 31.10.2003
