Όταν ρωτήσει κάποιος «Μα τι κάνει το κράτος για τα διατροφικά σκάνδαλα» η ορθή απάντηση είναι: «Ελεγκτική γυμναστική! Διότι διά των νόμων περί Τύπου προστατεύει έμμεσα από τη δημοσιότητα, άρα και τον αποτελεσματικό κολασμό, τους παραβάτες της αγοράς»…
Καλά, δεν ξέρουμε, που δεν ξέρουμε, τι τρώμε… Να γνωρίζαμε, τουλάχιστον, τι βλέπουμε… Παρακολουθώντας το δελτίο ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού «Alpha», όλο αυτό το διάστημα πρέπει να πανικοβληθούμε. Τα διατροφικά σκάνδαλα είναι πολλά και ποικίλα: Πίσσα στο ψωμί, μούχλα στα κρουασάν, ποντίκια στα τσιπς, σκουλήκια στα μακαρόνια, κατσαρίδες στα γλυκά. Η μισή ελληνική πανίδα διαβιεί σε συσκευασμένα τρόφιμα. Η μόνη λύση για το γιορτινό τραπέζι είναι να ξαναγυρίσουμε στις μαγειρικές συνήθειες της γιαγιάς. Ν’ ανοίξουμε μόνοι μας φύλλο για να φτιάξουμε πίτα, να ζυμώσουμε τους κουραμπιέδες και να σφάξουμε ιδίοις χερσί τη γαλοπούλα. Αλλά κι εκεί τα πράγματα δεν είναι ασφαλή. Όλο και κάποια περίεργα ζωύφια θα κυκλοφορούν στ’ αλεύρια…
Ο «Alpha» έχει ανοίξει το κεφάλαιο «διατροφή» και τα πράγματα (με απτές αποδείξεις της κάμερας) είναι μαύρα κι άραχλα. Μόνον που ο σταθμός κάνει μισή δουλειά. Δεν μας λέει σε ποιας εταιρείας τα τσιπς βρέθηκε το ποντίκι, ποιας βιοτεχνίας τα μελομακάρονα πρέπει να αποφεύγουμε, ποιο αλεύρι να μη χρησιμοποιούμε κ.λπ.
Αντί αυτής της ζωτικής, για τους καταναλωτές, πληροφορίας υπάρχουν διάφοροι στα «παράθυρα» που χτυπιούνται και οδύρονται με την κλασική κραυγή: «Μα τι κάνει επιτέλους το κράτος;».
Η αλήθεια είναι ότι το κράτος κάνει πολλά και τον τελευταίο καιρό περισσότερα στον τομέα των ελέγχων. Δεν μπορεί φυσικά να έχει ένα χωροφύλακα σε κάθε γραμμή παραγωγής μελομακάρονων ούτε έναν υγειονομικό ελεγκτή σε κάθε φούρνο. Η Γραμματεία Προστασίας του Καταναλωτή κάνει εξαιρετική δουλειά, αλλά είναι ανθρωπίνως αδύνατο να τα προλάβει όλα. Εκτός αυτού, τα πρόστιμα που μπορεί να επιβάλει είναι σε κάποιες περιπτώσεις μικρά και δεν αποτρέπουν το φαινόμενο.
Ένας θα ήταν ο αποτελεσματικός κολασμός: Η αποκάλυψη εκείνων που παραβαίνουν το νόμο. Έτσι και οι καταναλωτές θα προστατεύονταν (θα ήξεραν τι να αγοράσουν) και οι βρομιάρες βιομηχανίες θα πλήρωναν διά της αγοράς για τα κρίματά τους.
Αντ’ αυτού, δυστυχώς, έχουμε ένα αντιαισθητικό ψηφιδωτό στην τηλεοπτική εικόνα, που κρύβει την πιο ζωτική πληροφορία: Τι μάρκα είναι τα μακαρόνια με τα σκουλήκια; Ποιας εταιρείας τα γιαούρτια πρέπει να αποφεύγουμε;
Έτσι καταλήγουμε σε ένα τηλεοπτικό σόου, που κουβαλά όλα τα αμαρτήματα της δημοσιογραφίας. Στέκει στον εντυπωσιασμό αντί της ουσίας, γενικεύει πλήττοντας ολόκληρους κλάδους τροφίμων (αντί συγκεκριμένων παραγωγών), ενώ ο τηλεοπτικός χρόνος γεμίζει με την καθιερωμένη ιερή οργή στα παραθύρια: «Κρέμασμα στην Πλατεία Συντάγματος θέλουν!».
Ποιοι; Δεν μας λένε…
Δεν φταίει, όμως, ο σταθμός που δεν αποκαλύπτει αυτούς που ανεπιτυχώς, μέχρι στιγμής, προσπαθούν να μας δηλητηριάσουν. Υπάρχει ένας νόμος περί αγωγών που καταφέρνει να λογοκρίνει κάθε δημοσιογράφο. Αν, δηλαδή, ο «Alpha» αποκάλυπτε το όνομα της εταιρείας που συσκευάζει ποντικάκια θα κινδύνευε με αγωγή που θα είχε ελάχιστο όριο τις 300.000 ευρώ. (Προσοχή: Μιλάμε για ελάχιστο όριο. Μέγιστο όριο δεν υπάρχει. Ό,τι καπνίσει του καθενός ζητάει…)
Ο φόβος τους έχει βάση και προηγούμενα. Ήδη μια εταιρεία παιδικών επίπλων ονόματι «Γκοτιέ» ζητεί από το γνωστό σκιτσογράφο κ. Στάθη Σταυρόπουλο 300.000 ευρώ γιατί λέει «δυσφήμισε τη διαφήμιση της εταιρείας» ενώ στον επαρχιακό Τύπο τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Η εταιρεία τυροκομικών ειδών «Βιότρος» ζητεί από την επαρχιακή εφημερίδα «Χρονικά» της Δράμας 100.000 ευρώ γιατί η τελευταία αποκάλυψε δημόσια έγγραφα (είχαν, μάλιστα, κατατεθεί σε δίκη!) για «τη μη τήρηση κάποιων υγειονομικών κανόνων στη γραμμή παραγωγής»…
Μέσα σ’ αυτό το καθεστώς τρόμου, λοιπόν, οι δημοσιογράφοι δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Το αποτέλεσμα είναι να μην ενημερώνεται επαρκώς το κοινό, να μην πατάσσονται διά της αγοράς οι παραβάτες, να πλήττονται ολόκληροι κλάδοι τροφίμων και τελικά ένα καθεστώς ασυδοσίας να συνεχίζει να υφίσταται παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους.
Όταν, λοιπόν, ξαναρωτήσει κάποιος «Μα τι κάνει το κράτος για τα διατροφικά σκάνδαλα» η ορθή απάντηση είναι: «Ελεγκτική γυμναστική!». Διότι διά των νόμων περί Τύπου, που έφτιαξε, προστατεύει έμμεσα, από τη δημοσιότητα και τον αποτελεσματικό κολασμό, τους παραβάτες της αγοράς…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 19.12.2005
