Το κράτος δεν επιστρέφει, επειδή δεν έφυγε ποτέ. Ηταν εδώ και διογκωνόταν.
Η τεχνική είναι παλιά και πολυχρησιμοποιημένη. Γι’ αυτό και γνωστή. Φτιάχνεις έναν αντίπαλο, του δίνεις τα χαρακτηριστικά που σε βολεύουν, αρχίζεις να τον κοπανάς μέχρι να αποδείξεις την «αλήθεια» του δικού σου δόγματος. Κάτι σαν τον εξορκισμό που έκαναν οι καλόγεροι του Μεσαίωνα: έβρισκαν τον διάβολο εκεί που δεν υπήρχε και μετά τον νικούσαν κατά κράτος. Ετσι και ο κ. Κώστας Λαλιώτης («Από την κρίση στο κραχ; Φόβοι και ελπίδες», «Τα Νέα» 19.4.2008) ανακάλυψε ότι «κυριάρχησε σε παγκόσμια κλίμακα ως θρησκευτικό δόγμα το ιδεολόγημα και η στρατηγική του νεοφιλελευθερισμού, που συμπυκνώθηκε στις φράσεις “Ενας κόσμος, μια αγορά, μια υπερδύναμη, μια σκέψη”». Εντυπωσιακό! Αλλά πού το βρήκε;
Γράφαμε πριν από μερικές μέρες ότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, στην Ευρώπη των «25« τα εθνικά κράτη δαπανούσαν το 2000 το 45,5% του ΑΕΠ, ενώ το 2006 το 47% του ΑΕΠ. Δηλαδή αντί για μείωση είχαμε αύξηση του κράτους. Αυτό δεν αποτελεί μια ευρωπαϊκή ιδιαιτερότητα. Στην κλασική του μελέτη «Why do more open economies have bigger governments?» (The Journal of Political Economy, v. 106, No.5) ο Dani Rodrik απέδειξε εμπειρικά ότι υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ του μεγέθους του κράτους και του βαθμού ανοίγματος μιας οικονομίας. Στα χρόνια του αποκαλούμενου «νεοφιλελευθερισμού», όσο πιο ανοιχτή γίνεται στο διεθνές εμπόριο μια οικονομία, τόσο μεγαλύτερο κράτος έχει. Για τον ίδιο «η εξήγηση που περισσότερο ταιριάζει με τα στοιχεία εδράζεται στον ρόλο του εξωτερικού ρίσκου. Οι κοινωνίες απαιτούν (και παίρνουν) εκτεταμένη κρατική παρέμβαση ως αντίτιμο αποδοχής μεγαλύτερων ρίσκων από το εξωτερικό. Με άλλα λόγια, οι κρατικές δαπάνες μοιάζουν να προσφέρουν κοινωνική ασφάλεια σε οικονομίες που υπόκεινται σε εξωτερικό ρίσκο».
Με άλλα λόγια, το κράτος που κατά τον κ. Λαλιώτη επιστρέφει δεν έφυγε ποτέ. Ηταν εδώ και διογκωνόταν. Απλώς άλλαξε (στον υπόλοιπο κόσμο – για να μην παρεξηγούμαστε) και δεν το είδε. Προς τι λοιπόν οι έντυπες κορώνες του πρώην στελέχους του ΠΑΣΟΚ για κάποιους «μέχρι πρότινος ιδιοτελείς αλαζόνες Αρχιερείς, Ιερείς, Ιεροκήρυκες και οι αφελείς πιστοί του Νεοφιλελευθερισμού της Δεξιάς και του Σοσιαλ-Φιλελευθερισμού της «συνθηκολογημένης» Σοσιαλδημοκρατίας, που πίστεψαν και θεοποίησαν την ελεύθερη, ανταγωνιστική και αυτορυθμιζόμενη Αγορά έχουν μείνει ενεοί και μετέωροι. Τώρα ανακαλύπτουν ότι το λεγόμενο «αόρατο χέρι της Αγοράς» ήταν μία αυταπάτη για τους ίδιους και ταυτοχρόνως μία μεγάλη απάτη για τους άλλους», οι οποίοι μάλιστα, «τώρα έντρομοι και γονυπετείς προσκυνούν το Κράτος και ζητούν την εγγύησή του και την παρέμβασή του για να σωθούν οι Αγορές»;
Εντάξει! Ως ποίηση μπορεί κάποιος να τη θεωρήσει καλή, ως επιχείρημα όμως; Μάλλον με γινάτι μοιάζει -κυρίως προς τους συντρόφους του, εκείνους «του Σοσιαλ-Φιλελευθερισμού της «συνθηκολογημένης» Σοσιαλδημοκρατίας»!- επειδή οι εξελίξεις άφησαν στα αζήτητα εκείνον που κάποτε θεωρήθηκε ελπίδα του χώρου.
Κάποτε ο κ. Λαλιώτης δήλωσε ότι το 2000 θα ήταν μόλις 49 ετών. Τι κρίμα που οκτώ χρόνια μετά μοιάζει να έχει ξεπεράσει τα εβδομήντα…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 23.4.2008
