Οι γυναίκες είναι αδικημένες σε όλες τις εκφάνσεις τού επί αιώνες δομούμενου ανδροκεντρικά κόσμου, κι αυτό είναι το πρόβλημα κι όχι το επιφαινόμενο αυτού του κόσμου που είναι τα βραβεία Νόμπελ.
Το ερώτημα του τίτλου ετέθη από μια σειρά δημοσιογράφων, συγγραφέων και «λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων» στη Σουηδία όταν διαπίστωσαν ότι από το 1901 μέχρι σήμερα μόνο το 3% όλων όσων βραβεύθηκαν με Νόμπελ ανήκε στο πάλαι ποτέ θεωρούμενο ασθενές φύλο. Δεν σταμάτησαν μόνο στο ερώτημα όμως. Επετέθησαν με δριμύτητα εναντίον διαφόρων επιτροπών που αποφασίζουν για τα πρόσωπα που πρέπει να πάρουν τα πολύτιμα μετάλλια και το όχι ευκαταφρόνητο ποσό του ενός περίπου εκατομμυρίου δολαρίων. Φέτος δεν υπήρξε ούτε μία γυναίκα με Νόμπελ, με αποτέλεσμα να κατηγορηθούν συλλήβδην όλα τα μέλη των επιτροπών για σεξισμό.
Το γεγονός ότι μία από τις καταγγέλλουσες είναι η καθηγήτρια λογοτεχνίας Έμπα Βιτ Μπρατστορέμ, σύζυγος του γραμματέα της Επιτροπής που αποφασίζει για τα Νόμπελ Λογοτεχνίας, δίνει μια αίσθηση αξιοπιστίας στις κατηγορίες περί σεξισμού -Τι στην ευχή! Σύζυγός του είναι, δεν θα ξέρει αν παντρεύτηκε ένα φαλλοκρατικό γουρούνι;-, αλλά πάλι η καταγγελία παραείναι βαριά για να περάσει ασχολίαστη.
«Πού είναι οι Βιρτζίνια Γουλφ, Κάρεν Μπλίξεν, Κολέτ κ.λπ.;» αναρωτιούνται οι καταγγέλλουσες για σεξισμό τις Επιτροπές.
Δίκιο έχουν, αλλά μπορούμε να προσθέσουμε κι εμείς: «Πού είναι οι Νίκος Καζαντζάκης, Αγγελος Σικελιανός, Κωστής Παλαμάς;». Από τα 500 περίπου Νόμπελ Επιστημών, Λογοτεχνίας και Ειρήνης που απενεμήθησαν από το 1901 μέχρι σήμερα, μόνο δύο πήγαν σε ελληνικά χέρια. Αρα το 0,1% δείχνει ανθελληνισμό; Τι να πουν κι οι Τούρκοι που δεν πήραν κανένα;
Το γεγονός ότι μόνο 3% των βραβείων Νόμπελ πήγαν σε γυναίκες, ή μόνο το 0,1% σε Έλληνες ή το 0% σε Τούρκους, δείχνει πολύ περισσότερα για τις κοινωνίες που ζήσαμε ή ζούμε παρά για την απονομή των βραβείων καθαυτή. Πιθανώς τα χαμηλά ποσοστά να δείχνουν ότι η κοινωνία που ζούμε είναι σεξιστική, όπως πιθανώς να δείχνουν ότι η ελληνική και τουρκική επιστημονική έρευνα ίσως να μην είναι τόση που να παράγει Νόμπελ. Εξάλλου (για να γυρίσουμε στο θέμα του σεξισμού) Νόμπελ Φυσικής δόθηκε από το 1903 σε γυναίκα. Το πήρε η Μαρία Κιουρί με το σύζυγό της, πολύ πριν από τον Αϊνστάιν ή τον Μπορ. Σημειωτέον ότι η ίδια γυναίκα πήρε επαξίως και το Νόμπελ Χημείας το 1911.
Αυτό όμως που πρέπει να μας απασχολήσει είναι η αβασάνιστη καταγγελία που με τη συνεισφορά των media δημιουργεί μια εικονική πραγματικότητα. Ναι, οι γυναίκες είναι αδικημένες σε όλες τις εκφάνσεις τού επί αιώνες δομούμενου ανδροκεντρικά κόσμου, κι αυτό είναι το πρόβλημα κι όχι το επιφαινόμενο αυτού του κόσμου που είναι τα βραβεία Νόμπελ. Το πρόβλημα είναι ότι κατά τις δεκαετίες ’60-’70 (τώρα βραβεύονται οι εργασίες εκείνης της εποχής) άνδρες έκαναν όλη τη βασική επιστημονική έρευνα και, φυσικά, άνδρες βραβεύονται. Εκτός αν κυριαρχήσουν λογικές της κ. Βάσως Παπανδρέου και μπουν ποσοστώσεις (ένα προς τρία) και στα βραβεία Νόμπελ με κόστος την ίδια την επιστήμη…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 13.12.2002